Drewniany greckokatolicki kościół w Lukovie – Venécii (19 km na zachód od Bardejowa) stał pierwotnie we wsi Nowa Wieś, w pobliżu Nowego Sącza w Polsce. Stąd mieszkańcy Venécii kupili go, rozebrali, przywieźli i postawili od nowa w nowym miejscu. Ich trud został zwieńczony poświęceniem kościoła w 1708 roku, kiedy powierzono go nowym patronom – świętemu Kosmie i Damianowi.

O starszym pochodzeniu i innych patronach kościoła świadczy napis donacyjny z 1654 roku na ikonie Bogurodzicy Hodegetrii, umieszczonej na południowej ścianie kościoła.

Budynek kościoła jest trzyczęściowy, z trzema wieżami i trzema krzyżami. W głównej wieży znajdują się dwa dzwony pochodzące z 1755 i 1886 roku. Dolna część wieży jest nietypowo otwarta i dostępna. Otwarty narteks przebiega również po obwodzie nawy, co w przypadku kościołów należy do wyjątków.

Rzadkością jest piwnica pod świątynią, której nie posiada żaden inny drewniany kościół na Słowacji. Kolejną ciekawostką jest wejście od strony południowej, nie zachodniej, jak przyjęło się w przypadku tych kościołów.

Dominującym elementem wnętrza jest czteroczęściowy ikonostas z XVIII wieku.

Na ikonach w pierwszej części został przedstawiony św. biskup Mikołaj, Bogurodzica Hodegetria, Chrystus Nauczyciel i patroni kościoła – święci Kosma i Damian. Drzwi carskie są ozdobione ornamentem z motywem winorośli i sześcioma medalionami przedstawiającymi ewangelistów i sceny Zwiastowania.

Cechą szczególną tego ikonostasu są nietypowe medaliony w drugiej części, przedstawiające dwanaście największych świąt kościelnych w roku. W środku drugiej części jest umieszczony tzw. Veraikon, czyli ikona z motywem chusty św. Weroniki. To miejsce zwykle należy do ikony Ostatniej Wieczerzy.

W trzeciej części znajduje się ikona Chrystusa Pantokratora. Po bokach są przedstawione pary apostołów, którzy w błagalnej modlitwie zwracają się do Chrystusa. Czwarta część jest podzielona na dwa piętra ze starotestamentowymi praojcami, prorokami, sędziami i królami. Ikonostas jest zakończony sceną z Kalwarii, gdzie przy krzyżu Jezusa stoi Bogurodzica i św. Jan Ewangelista.

Od południowej strony kościoła znajduje się ikona Bogurodzicy pochodząca z XVII wieku, która w lewej ręce trzyma swojego Syna Jezusa, a prawą ręką wskazuje na niego jako na jedyną właściwą drogę dla życia człowieka.

Na północnej stronie znajduje się ikona Mały Deesis, obok niej Sąd Ostateczny z XVI wieku i dwie ikony malowane na szkle jako wspomnienie na czasy słynnych szklarzy, którzy niegdyś tutaj działali. Chodzi o scenę Chrystusa na krzyżu i Bogurodzicę „Mlekopitatelnicę”, czyli karmiącą Bogurodzicę.

W świątyni znajduje się barokowy ołtarz przedstawiający Najświętszą Trójcę i scenę jak Noe przynosi po potopie ofiarę dziękczynną.

W latach 2005 – 2008 przebiegła kompleksowa rekonstrukcja kościoła.

Nabożeństwa w kościele są odprawiane w Poniedziałek Wielkanocny, podczas odpustu na św. Kosmy i Damiana, na święto Zesłania Ducha Świętego i w pierwszym tygodniu lipca.

Lokalizacja:
maps.google.com

Żródło:
drevenechramy.sk

 


Translated by:
Mgr. Przemysław Masio
 


Propozycje wycieczek:
www.tik.bardejov.travel