Średniowieczne fortyfikacje Bardejowa są najbardziej kompleksowo zachowanym systemem obronnym na Słowacji. Prowadzi także pod względem liczby do dzisiaj stojących baszt – można znaleźć ich aż dziewięć. Najpotężniejszą z nich jest tzw. Gruba Baszta, której grubość ścian zewnętrznych osiąga godnych podziwu 3,5 m. Została wybudowana w XV wieku jako parkanowa baszta armatnia. Obok niej w XVII wieku wybudowano także tzw. Małą Basztę, która służyła jako magazyn amunicji. Razem stanowiły najskuteczniejszy element obrony miasta.

Po stracie obronnego charakteru w XVIII wieku duże przestrzenie Grubej Baszty wykorzystywano na różne sposoby związane ze zwykłym życiem miasta. W połowie XX wieku budynek spłonął a po rekonstrukcji w latach 50. – 60. otrzymał obecną postać. Następnie służył jako magazyn artykułów spożywczych i materiałów elektrycznych, a od lat 90., kiedy przez pewien okres odbywały się w nim imprezy związane z alternatywną muzyką elektroniczną, ten cenny zabytek przez długi czas był opuszczony i nie był wykorzystywany.

Nowy rozdział historii Grubej Baszty rozpoczął się w 2012 roku, kiedy obiekty przeszły pod opiekę administracji stowarzyszenia Different, zajmującego się rozwojem działań kulturalnych i pożytku publicznego, która zdecydowała o ożywieniu tego miejsca poprzez projekt centrum kulturalnego Bašta.

Stowarzyszenie przyjęło za cel utworzenie w sercu Grubej Baszty i jej okolicy żywej przestrzeni do wypoczynku, kultury, edukacji czy innej formy spędzania wolnego czasu. Baszta powoli, ale pewnie zmienia się w centrum współczesnej kultury i życia społecznego Bardejowa, w którym na stałe zagościły zarówno atrakcje o charakterze artystycznym (muzyka, film, teatr, sztuki piękne, taniec czy literatura), jak również rzemiosła, warsztaty, prezentacje, targi, dyskusje i inne rodzaje aktywności.

Wydarzenia w Baszcie stanowią alternatywę wobec kultury masowej i komercji. Przemawiają do widzów nieformalnym, zrozumiałym, współczesnym językiem.

W przypadku regularnych imprez są to na przykład Jarmočné baštovanie (Jarmarkowe Basztowanie), Kino Kameň, festiwal filmowy Jeden svet (Jeden świat) czy Forever Megashit Fest z warsztatu OZ Different, wystawy warsztatów rzemieślniczych Duke atelier lub formaty Ružový bicykel (Różowy Rower), Reflektor czy PechaKucha Night z produkcji stowarzyszenia Kandelaber.

Wraz ze stopniowym udostępnianiem nowych pomieszczeń historycznego budynku, zwiększa się ilość i oferta imprez publicznych, a także możliwości wykorzystania obiektu. Oprócz wnętrza zmiany zachodzą także w okolicy Grubej Baszty, zmieniając ją w przyjemną strefę wypoczynkową.

Projekt centrum kultury Baszta poprzez swój rozmiar, złożoność, ale przede wszystkim ideę ożywienia historycznego dziedzictwa średniowiecza za pośrednictwem współczesnej kultury oraz życia społecznego, w warunkach małego miasta powiatowego stanowi unikat, trudno o podobny w innym miejscu na Słowacji czy za granicą.
 


Translated by:
Mgr. Przemysław Masio